Mediaverklaring: Die Wet op Billike Indiensname – Werkgewers is in ’n sterk posisie teen die staat

Werkgewers is in ‘n sterk posisie in 2025 en daarna om werknemerkwotas ingevolge die Wysigingswet op Diensbillikheid (EEAA) te vermy.

Hoewel die Minister van Arbeid verlede week kennis gegee het dat die EEAA op 1 Januarie 2025 in werking tree, is sy departement nie in staat om dit af te dwing nie. Die wysigingswet is ontwerp om te vereis dat elke werkplek in Suid-Afrika op elke vlak die demografiese profiel van die staat moet weerspieël.

Eerstens, omvattende hofsake deur Sakeliga en andere om die wet en toekomstige regulasies teë te gaan is op pad. Tweedens beskik die departement en staat in die algemeen nie oor die vermoë en hulpbronne om werkgewers op die vereiste skaal te polisieer nie. Derdens, omdat die wysigingswet sowel die onmoontlike as die onetiese vereis, sal die meeste besighede voortgaan om dit met ’n skoon gewete te vermy en te verontagsaam.

Sakeliga moedig sakelui aan om ferm te bly en geen veranderinge ter wille van die EEAA aan hul indiensnemingsbeleide aan te bring nie. Ondernemings moet voorberei vir maksimum aangewese nie-samewerking met ‘n irrasionele, skadelike en ongrondwetlike wet vir so lank as wat dit verg om dit geskrap of prakties kragteloos te kry.

Sakeliga se Missie: Bou Skaalbare Oplossings Teen Staatsverval

• Sluit aan by duisende toegewyde, missie-gerigte befondsers
• Beskerm ons gemeenskappe teen ’n mislukkende staat
• Verseker ’n florerende ekonomie in die plek wat jy liefhet

Ons Missie & Impak

Sakeliga sal litigeer oor die breër wetgewende en beleidskwessies in die EEAA en sy regulasies. Ons beveel aan dat besighede wat advies oor hul spesifieke omstandighede wil bekom die Nasionale Werkgewersvereniging van Suid-Afrika (NEASA) kontak en aansluiting oorweeg.

Internasionale implikasies

Dit is nie verbasend nie dat die EEAA se rasbepalings en sosiale ingenieurswese in baie lande ooglopend onwettig is. Vir internasionale beleggers en maatskappye sal huiwering om aan onredelike staatseise te voldoen die norm wees, nie net vanweë weersin in die voorskrifte oor wie om aan te stel nie, maar ook weens die risiko van vervolging of straf in hul tuislande vir nakoming van rassewette in die buiteland.

Hoe besighede Sakeliga kan help

Besighede met meer as 50 werknemers (of wat hierdie aantal nader) word genooi om Sakeliga te kontak met inligting wat ons regsvoorbereiding kan help. Die volgende sou veral waardevol wees:

1. Werkgewers wat boetes of dreigemente van boetes vir nie-nakoming van die teikens in ’n diensbillikheidsplan ontvang het.

2. Werkgewers wat onwillig is om rasseklassifikasie te doen of wat dit werklik moeilik vind om ’n werknemer se ras te bepaal.

3. Werkgewers wat om ander redes, soos buitelandse regsverpligtinge of etiese kodes, nie rasgebaseerde aanstellings en afdankings mag of kan doen nie.

4. Werkgewers vir wie dit onmoontlik is of wat ’n sterk voorkeur het om nie aan rasse- of ander indiensnemingskwotas te voldoen nie, soos familiesake, besighede in vrouebestuur, besighede gekenmerk deur godsdienstige, etniese of plaaslike demografiese dimensies, ensovoorts.