Sakeliga & NEASA eis dat 1950 rasseklassifikasie direktief onttrek word

Sakeliga en NEASA het 'n aanmaningsbrief aan die Minister van Arbeid en Indiensneming en die Minister van Binnelandse Sake gestuur en eis dat die regering onmiddellik ophou om werkgewers te gelas om die herroepte Wet op Bevolkingsregistrasie van 1950 vir rasseklassifikasie van werknemers toe te pas, en wettige alternatiewe riglyne moet uitreik.

Die Wet op Bevolkingsregistrasie het staatsbestuurde rasseklassifikasie in Suid-Afrika gevestig en vereis dat staatsamptenare elke persoon volgens ras indeel.

Op 5 Desember het die Departement van Arbeid en Indiensneming aan NEASA bevestig dat die herroepte wetgewing deel moet vorm van die kriteria vir die bepaling van die ras van werknemers, al is die wet in 1991 herroep. Die instruksie om die herroepte Wet op Bevolkingsregistrasie toe te pas is nie net onwettig nie, maar openbaar ook die fundamentele onaanvaarbaarheid van wat die Wet op Gelyke Indiensneming vereis.

Noemenswaardig is dat daar destyds, met die herroeping deur die Nasionale Party-regering in 1991, in die Parlement en in die openbaar aangevoer is dat die herroeping nodig was omdat, onder andere:

• die Wet se klassifikasiestelsel moreel onaanvaarbaar was,
• wydverspreide openbare weerstand teen die Wet toepassing administratief onuitvoerbaar gemaak het, en
• dit 'n vereiste was om VSA-sanksies op te hef.

Die VSA se Comprehensive Anti-Apartheid Act van 1986 het ekonomiese sanksies teen Suid-Afrika ingestel, met die herroeping van die Wet op Bevolkingsregistrasie en staatsrasseklassifikasie as 'n sleutelvereiste vir die opheffing van daardie sanksies. Soortgelyke maatreëls was in plek in Europa en elders wêreldwyd.

Die Departement van Arbeid en Indiensneming se jongste instruksie dat werkgewers die herroepte Wet op Bevolkingsregistrasie moet toepas, skep enorme risiko's vir werkgewers. Boonop geld die instruksie sowel vir plaaslike as internasionale maatskappye wat in Suid-Afrika werksaam is, wat die weg baan vir uitgebreide internasionale belangstelling en druk. Internasionale besighede is veral kwesbaar, aangesien hulle terselfdertyd druk ondervind om die Suid-Afrikaanse regering se rasseklassifikasie van hul werknemers uit te voer, en om nie-diskriminerende praktyke van hul tuislande en belanghebbendes te handhaaf.

Dit is noodsaaklik dat die Suid-Afrikaanse regering dringend die instruksie dat plaaslike en internasionale werkgewers wat in Suid-Afrika werksaam is die Wet op Bevolkingsregistrasie moet gebruik, terugtrek, en daardie instruksie met duidelike riglyne vervang wat wettige en etiese risiko's vir werkgewers verwyder deur hulle te onthef van die verantwoordelikheid van rasseklassifikasie van hul werknemers.

Besware in die aanmaningsbrief:

Die Departement se direktief is inherent nie in staat tot wettige of praktiese implementering nie, om verskeie redes:

Geen toegang tot data nie: Die klassifikasiestelsel onder die 1950-wet het op breedvoerige staatsrekords oor ras, genealogiese data en administratiewe bepalings gesteun. Werkgewers het nóg wettige toegang tot sulke inligting, nóg enige statutêre gesag om 'n individu se rasse-identiteit te ondersoek, te verifieer of te beoordeel.

Spekulasie en arbitrêre besluite: By gebrek aan selfklassifikasie en sonder toegang tot historiese staatsrekords, sal enige rasseklassifikasie wat deur 'n werkgewer op instruksie van die staat onderneem word noodwendig spekulatief, subjektief en vatbaar wees om arbitrêr, wispelturig, lasterlik of diskriminerend te word.

Veelvuldige regsrisiko's: Werkgewers wat poog om aan die direktief te voldoen, sal hulself blootstel aan eise oor onwettige administratiewe optrede, onbillike diskriminasie, skending van menswaardigheid, laster en die onwettige verwerking van persoonlike inligting onder die Wet op die Beskerming van Persoonlike Inligting.

Die staat het die funksie laat vaar: Die Departement van Binnelandse Sake verrig, administreer of erken nie meer 'n rasseklassifikasiestelsel nie. Die Minister van Binnelandse Sake het bevestig dat geen sulke data ingesamel of beskikbaar gestel sal word nie. Dit is irrasioneel en onwettig vir die staat om op werkgewers 'n funksie af te dwing wat die staat self formeel laat vaar het en waarvoor geen statutêre inligting of gesag nou bestaan nie.

Sakeliga en NEASA se formele eise:

Sakeliga en NEASA eis formeel dat die regering:

• Onmiddellik en onvoorwaardelik die onwettige direktief, wat werkgewers opdrag gee of impliseer dat hulle die raamwerk van die Wet op Bevolkingsregistrasie 30 van 1950 as 'n basis vir die klassifikasie van werknemers moet gebruik, terugtrek.
• Wettige en konstitusioneel volhoubare riglyne uitreik oor die prosedure wat gevolg moet word wanneer 'n werknemer weier om sélf te klassifiseer, en oor of werkgewers verplig is om alle selfklassifikasie soos deur werknemers verskaf te aanvaar.

Indien daar nie volkome aan die eise voldoen word nie, behou die organisasies die reg voor om die howe vir toepaslike regshulp te nader.

Hulpbronne:

• Aanmaningsbrief gestuur aan die Minister van Arbeid en Indiensneming en die Minister van Binnelandse Sake